“Abah, kenapa abang selalu kena marah? Apa salah abang?” tanya Aisyah dengan wajah sugul, matanya merenung abangnya yang duduk di sudut bilik dengan wajah suram.
Si ayah terdiam seketika, tidak tahu bagaimana menjawab soalan itu. Hakikatnya, abang Aisyah, iaitu Irfan, sering dimarahi dan dipukul tanpa sebab yang jelas. Tindakan kekerasan yang dianggap sebagai mendidik anak sebenarnya meninggalkan kesan buruk kepada jiwa kanak-kanak. Seperti Irfan, ramai lagi kanak-kanak di luar sana yang berdepan dengan penindasan di rumah, sekolah, atau dalam kalangan masyarakat itu sendiri.
Isu penindasan kanak-kanak bukan perkara kecil yang boleh dipandang enteng. Ia melibatkan penderitaan fizikal, mental, dan emosi yang boleh menghancurkan masa depan mereka.
Islam dan Kanak-kanak
Dalam Islam, kanak-kanak dianggap sebagai amanah yang diberikan oleh Allah. Terdapat banyak ayat Al-Quran dan hadis yang menekankan kepentingan menjaga dan melindungi mereka. Firman Allah dalam surah Al-Isra’ ayat 31 yang bermaksud:
“Dan janganlah kamu membunuh anak-anak kamu kerana takut kemiskinan; Kami lah yang akan memberi rezeki kepada mereka dan juga kepada kamu.”
Hadis Nabi Muhammad SAW juga menjelaskan bahawa seseorang yang menyayangi anak-anak akan mendapat ganjaran di akhirat. Oleh itu, umat Islam bertanggungjawab untuk melindungi hak dan kesejahteraan kanak-kanak daripada sebarang bentuk penindasan. Berikut adalah beberapa solusi berdasarkan pandangan Islam untuk menangani penindasan kanak-kanak:
1. Pendidikan dan Kesedaran
- Pentingnya Pendidikan Islam: Dalam Islam, ibu bapa bertanggungjawab untuk mendidik anak-anak mereka dengan ilmu agama dan akhlak yang baik. Surah Luqman, ayat 13-19, mengajar kita tentang kepentingan memberi didikan yang baik kepada anak-anak. Pendidikan yang betul tentang hak-hak kanak-kanak dapat mengurangkan risiko penindasan.
- Kesedaran Hak Kanak-kanak: Masyarakat perlu dididik mengenai hak-hak kanak-kanak dalam Islam.
Nabi Muhammad SAW bersabda: “Setiap kamu adalah pemimpin, dan setiap kamu bertanggungjawab terhadap orang di bawah jagaan kamu.” (HR Bukhari & Muslim).
Menjaga anak-anak bukan hanya tugas ibu bapa tetapi tanggungjawab kolektif masyarakat.
2. Peranan Ibu Bapa
- Kasih Sayang dan Keadilan: Islam mengajar ibu bapa untuk berlaku adil terhadap anak-anak dan memberikan kasih sayang tanpa mengira jantina atau status. Terdapat satu hadis daripada Anas bin Malik yang meriwayatkan bahawa Nabi Muhammad SAW sering mencium anak-anak baginda dan bersabda bahawa “sesiapa yang tidak mengasihi, tidak akan dikasihi.” Ini menunjukkan betapa pentingnya ibu bapa menunjukkan kasih sayang kepada anak-anak.
- Larangan Pengabaian dan Kekerasan: Islam melarang keras penganiayaan fizikal dan emosi terhadap kanak-kanak.
Hadis Nabi menyatakan: “Sesungguhnya Allah tidak menyukai kekasaran dalam apa-apa pun.” (HR Muslim).
Pengabaian dan kekerasan boleh meninggalkan trauma pada anak-anak dan Islam menekankan bahawa anak-anak harus dilindungi daripada bahaya ini.
3. Pelaksanaan Undang-undang Islam (Syariah)
- Undang-undang Perlindungan: Islam memiliki undang-undang yang jelas untuk melindungi individu yang lemah, termasuk kanak-kanak. Syariah memberikan hak kepada kanak-kanak untuk dilindungi daripada sebarang bentuk kekerasan atau penganiayaan. Islam mengharamkan apa sahaja yang boleh membahayakan kesihatan fizikal dan mental kanak-kanak.
- Tanggungjawab Negara: Dalam pandangan Islam, pemimpin negara bertanggungjawab memastikan keselamatan dan kesejahteraan rakyatnya, termasuk kanak-kanak. Negara perlu melaksanakan undang-undang yang tegas dan adil dalam melindungi kanak-kanak daripada penderaan atau penindasan, seperti yang ditekankan dalam konsep maqasid syariah (tujuan-tujuan syariah), yang antara lain termasuk menjaga nyawa (hifz al-nafs) dan kehormatan (hifz al-‘ird).
4. Peranan Masyarakat dalam Islam
- Amar Ma’ruf Nahi Munkar: Islam menekankan bahawa masyarakat perlu memainkan peranan dalam menggalakkan kebaikan dan mencegah kejahatan. Dalam konteks penindasan kanak-kanak, masyarakat perlu lebih peka terhadap tanda-tanda penganiayaan dan bertindak untuk melindungi kanak-kanak.
Firman Allah dalam Surah Al-Ma’idah, ayat 2: “… Dan tolong-menolonglah kamu dalam kebaikan dan takwa, dan janganlah kamu tolong-menolong dalam dosa dan permusuhan.”
- Jaringan Sokongan: Islam menggalakkan kewujudan jaringan sokongan seperti jiran, saudara mara, dan masyarakat umum untuk membantu menjaga kebajikan kanak-kanak. Jika ada tanda-tanda penderaan, mereka perlu bertindak segera dan melaporkan kepada pihak berkuasa atau mengambil tindakan sewajarnya.
5. Pemantauan dan Pendidikan Sosial
- Peranan Institusi Agama: Masjid dan sekolah-sekolah agama boleh berfungsi sebagai tempat untuk memberi pendidikan kepada ibu bapa mengenai tanggungjawab mereka dalam menjaga anak-anak. Program khas yang memberi tumpuan kepada hak-hak kanak-kanak boleh dilaksanakan untuk meningkatkan kesedaran dalam masyarakat.
- Sistem Pemantauan: Sistem pemantauan yang berkesan perlu diwujudkan dalam masyarakat Islam untuk mengesan kes-kes penindasan dan penderaan kanak-kanak. Nabi Muhammad SAW sendiri sering melawat rumah-rumah penduduk Madinah untuk memastikan kebajikan mereka terjaga.
6. Tazkiyah dan Tarbiyah (Penyucian Jiwa dan Pendidikan Rohani)
- Pembentukan Akhlak yang Baik: Solusi penting dalam Islam adalah pembinaan akhlak yang baik melalui tarbiyah Islamiah. Ibu bapa dan masyarakat perlu diberi didikan untuk mengawal nafsu amarah dan keinginan buruk yang boleh membawa kepada penindasan. Islam mengajarkan kesabaran, lemah-lembut, dan kesederhanaan dalam semua tindakan.
- Penekanan pada Ihsan: Islam menekankan prinsip ihsan (kebaikan maksimum) dalam perlakuan sesama manusia, termasuk kanak-kanak. Dengan sentiasa berusaha berbuat baik kepada anak-anak, kita boleh membina generasi yang lebih penyayang dan prihatin.
Kesimpulan
Antara inisiatif daripada Kerajaan Negeri Kelantan dalam melindungi kanak-kanak iaitu dengan menggubal “Dasar Kanak-Kanak Fitrah Kelantan”. Di dalam dasar tersebut ditekankan berkaitan dengan hak kanak-kanak antaranya ialah “Hak Untuk Dilindungi”.
Dari perspektif Islam, penyelesaian terhadap isu penindasan kanak-kanak bukan sekadar usaha undang-undang tetapi melibatkan kesedaran, tanggungjawab ibu bapa, dan masyarakat dalam menghayati ajaran Islam. Pendidikan, undang-undang, dan penguatkuasaan yang berasaskan nilai-nilai Islam adalah kunci untuk mengatasi masalah ini. Sebagai umat Islam, kita mempunyai tanggungjawab untuk memelihara hak kanak-kanak, melindungi mereka daripada sebarang bentuk penindasan, dan mewujudkan suasana yang selamat dan penuh kasih sayang sesuai dengan tuntutan agama.
